Kerlingin Katla

Öll gos í Eyjafjallajökli virðast vera formáli að Kötlugosi að sögn Páls Einarssonar jarðeðlis- fræðings. Þetta gos er þá líklega rétt eins og logandi kveikiþráður að stóru bombunni Kötlu.

Ekki eru til áreiðanlegar heimildir um öll gos í Kötlu frá landnámi svo erfitt er að segja nákvæmlega til um fjölda þeirra, en talið er að þau séu  um 20.

Tíminn milli Kötlugosa er mislangur, stystur um 13 ár, en nú er liðinn lengsti þekkti tími frá gosi eða 92 ár. Það er því ljóst að Katla kerla er komin á steypirinn. Kötlugos hafa varað frá hálfum mánuði upp í 5 mánuði og flest hafist á svipuðum árstíma.

Hætta af völdum Kötlugosa er fyrst og fremst tengd hlaupunum, en þar sem menn hafa staðsett byggð samkvæmt reynslu af fyrri hlaupum hafa í raun mun færri bæir eyðst af völdum Kötluhlaupa í gegnum tíðina en ætla mætti út frá stærð þeirra og hraða. Þar sem gjóskan getur borist um allt land hafa mun fleiri bæir farið í eyði af völdum hennar en flóðum, þar sem þau eru að mestu staðbundin, eðli máls samkvæmt.

Árið 1721 varð mikið gjóskugos í Kötlu ásamt gífurlegu jökulhlaupi, sem rann með svo miklum krafti til sjávar að mikil flóðbylgja sem myndaðist olli tjóni í Vestmannaeyjum, Þorlákshöfn og Grindavík.

 

Fátt er svo með öllu illt að ekki boði gott, það einnig við um gos í Kötlu. Mikil landeyðing hefur átt sér stað víða við Suðurströndina eins og við Vík í Mýrdal. Þar er ágangur sjávar og landeyðing af hans völdum slíkur að til vandræða horfir nema Katla gjósi fljótlega og færi fram ströndina með framburði sínum.

Gosið færist í aukana